Od prezentacji założeń Europejskiego Zielonego Ładu niedługo minie rok. Celem tego zbioru inicjatyw Komisji Europejskiej jest uczynienie Europy neutralną dla klimatu w 2050 roku. W wykonanie założeń KE włączył się Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, który w ramach opracowywanej obecnie Dolnośląskiej Strategii Energetycznej do roku 2050, podjął się roli animatora zmiany i innowacji, mających na celu odejście od energetyki opartej na węglu i osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku.
W odpowiedzi na tę inicjatywę samorządy z terenu powiatu zgorzeleckiego, zrzeszone w Związku Gmin Ziemi Zgorzeleckiej, Klastrze Zgorzeleckim i Komitecie Transformacji Zagłębia Turoszowskiego, podpisały Deklarację Współpracy „Łużycki Zielony Ład”, w ramach transformacji energetycznej Zagłębia Turoszowskiego.
Głównym celem projektu jest bezpieczne, jak najmniej odczuwalne ekonomicznie i społecznie, przeprowadzenie przez proces transformacji mieszkańców regionu i pracowników sektora wydobywczego i sektorów okołowydobywczych. Kluczem jest pozyskanie na ten cel środków z unijnego Funduszu na Rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Objęcie regionu Funduszem Sprawiedliwej Transformacji umożliwi ochronę pracowników związanych bezpośrednio lub pośrednio z branżą węglową, rozpoczęcie procesu zmian gospodarczych, społecznych i środowiskowych oraz da impuls do rozwoju innowacyjnych i perspektywicznych branż. Warunkiem uruchomienia środków dla Turowa jest jasna informacja o stopniowym zamykaniu kopalni i elektrowni. Sygnatariusze podkreślają, że bez środków finansowych pochodzących z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji przeprowadzenie tak daleko idących zmian, nie będzie możliwe i spowoduje zapaść gospodarczo-społeczną całego regionu.
- Podpisanie deklaracji jest bardzo istotnym krokiem pokazującym kontynuację działań na terenie Turoszowa. Pierwszym krokiem obrazującym zaangażowanie samorządów było powołanie Komitetu, a następnie zlecenie prac nad Strategią Transformacji Regionu. Kolejnym jest pokazanie, że jesteśmy gotowi na podjęcie działań zgodnych z ambitnymi kierunkami UE – mówi Małgorzata Sokołowska, Przewodnicząca Komitetu Transformacji Regionu Turoszowskiego.
- Dla mieszkańców regionu kluczowym warunkiem, do pozyskania funduszy na transformację, jest wygaszanie elektrowni i kopalni Turów. Pamiętajmy jednak, że transformacja to proces i zanim powstanie odpowiednia moc nowych źródeł wraz ogromnym magazynem energii (w postaci elektrowni szczytowo-pompowej), kombinat PGE powinien zmniejszać swą moc stopniowo – podkreśla Albert Gryszczuk, prezes działającego w obszarze powiatu zgorzeleckiego ZKlastra
Zgodnie z zawartymi w deklaracji założeniami, sygnatariusze uzgodnili realizację szerokiego zakresu działań ukierunkowanych na:
- stworzenie spójnej strategii transformacyjnej dla regionu obejmującego Powiat Zgorzelecki z regionem Turoszowskim,
- koordynowanie pozyskiwania i wykorzystywania środków z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji na cele związane z transformacją energetyczną naszego powiatu i regionu turoszowskiego,
- podejmowanie działań na rzecz przeprowadzenia sprawiedliwej transformacji w regionie węglowym,
- wzmacnianie działań służących tworzeniu dogodnych warunków dla zmian w regionach górniczych, otwarciu się na nowe możliwości rozwojowe poprzez transformację systemu energetycznego, ekologicznych innowacji i dbałości o czyste powietrze i środowisko,
- podejmowanie działań wspierających realizację celów związanych z poprawą jakości powietrza, w tym likwidacji niskiej emisji,
- podejmowanie działań na rzecz tworzenia dogodnych warunków dla rozwoju nowych przedsiębiorstw, tworzeniu nowych miejsc pracy, zrównoważonego rozwoju sektora energetyki odnawialnej przyczyniając się do poprawy bezpieczeństwa energetycznego regionu,
- podejmowanie działań na rzecz rozwoju projektów badawczo-rozwojowych, kreowanie i wdrażanie przedsięwzięć w zakresie rozwoju elektromobilności,
- planowanie i realizacja przedsięwzięć w zakresie edukacji i re-edukacji związanej z transformacją energetyczną, wdrażanie projektów służących rozwojowi i edukacji kapitału ludzkiego,
- zwiększanie świadomości mieszkańców regionu poprzez uczestnictwo projektach szkoleniowych, prowadzenie działalności promocyjno-informacyjnych, konsultacje z lokalnymi społecznościami.
Samorządowcy podkreślają również aspekt społeczny.
- Celem naszym jest, aby działania związane z transformacją energetyczną były prowadzone w sposób zaplanowany i stopniowy, z poszanowaniem godności ludzkiej i przy zapewnieniu odpowiedniego standardu życia osób nią dotkniętych. Dlatego też najbardziej efektywnym rozwiązaniem byłoby zachowanie dwubiegunowości: zapewnienie pracy kopalni i elektrowni w najbliższym okresie oraz z drugiej strony: podjęcie wszelkich możliwych działań zmierzających do zmiany charakteru działalności gospodarczej w naszym regionie, tj. tworzenia nowoczesnych miejsc pracy, rozwoju firm i przedsiębiorstw, zapewnienie dostępu do szkoleń i kursów kwalifikacyjnych – czytamy w deklaracji
Deklarację Współpracy „Łużycki Zielony Ład” w ramach transformacji energetycznej powiatu zgorzeleckiego - Zagłębia Turoszowskiego podpisały Starostwo Powiatowe w Zgorzelcu, Miasto i Gmina Bogatynia, Gmina Sulików, Miasto Zgorzelec, Gmina i Miasto Węgliniec, Gmina Zgorzelec, Miasto i Gmina Zawidów oraz Pieńsk.
Warto podkreślić, że już teraz, nie czekając na fundusze z Komisji Europejskiej, na terenie powiatu zgorzeleckiego, w ramach Zgorzeleckiego Klastra Energii, powstała największa w Polsce farma fotowoltaiczna, o łącznej mocy 79 MW.
Starania o objęcie regionu zgorzeleckiego Funduszem Sprawiedliwej Transformacji poparł Sejmik Województwa Dolnośląskiego. Podjętą w tej sprawie uchwałę z 23 września br. radni przekazali Wiceprzewodniczącemu Wykonawczemu Komisji Europejskiej ds. Działań na Rzecz Klimatu, Europejskiej komisarz ds. Spójności i Reform, Ministrowi Aktywów Państwowych, Ministrowi Klimatu, Ministrowi Funduszy i Polityki Regionalnej oraz posłom do Parlamentu Europejskiego z Dolnego Śląska.
